İshal Salgını Nedir ve Neden Olur?

İshal, dışkının anüsten sulu ve sık çıkması durumudur. Diyare olarak da bilinir. Dışkı sıvı veya yumuşak, kanlı veya yağlı, sümüksü şekil alabilir ve hasta sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyar. Şöyle ki, 24 saat içinde normal şeklini kaybetmiş ve gün içinde 3'ü geçmiş dışkılama olursa ishal hastalığı görülür. İki haftayı aşmamışsa akut, aşmışsa kronik ishaldir. İshale yerken aşırıya kaçtığımız yiyecekler sebep olabilirken, çok daha risk içeren ve belli bir bölgeye yayılan, hayati tehlikeye yol açan ishal salgını da büyük bir sebep ve risktir. İshal salgını durumunda hasta iyileşmezse sonuç ölüme kadar varabilir. Özellikle yazın sıcakta daha fazla mikrop ürediği için mikroplu ishaller daha çok görülmektedir. İshal salgını tifo, verem, ağır dizanteri ve kolera gibi bulaşıcı hastalıkların da bir sonucu olabilir. Bu nedenle önlem almak şarttır. İshal ve ishal salgınından korunmak için dikkat edilmesi gerekenler:

İshal Salgınının Nedenleri

İshal salgınının birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında:

Bakteriyel enfeksiyonlar: Salmonella, Shigella, E. coli gibi bakteriler ishal salgınlarına neden olabilir.
Viral enfeksiyonlar: Rotavirüs, Norovirüs gibi virüsler de ishal salgınlarına yol açabilir.
Parazitler: Giardia ve Cryptosporidium gibi parazitler de ishal salgınlarına neden olabilir.
Kirli su: İçme suyuna karışan mikroplar ishal salgınlarına yol açabilir.
Hijyen eksikliği: Kişisel ve çevresel hijyenin yetersiz olması ishal salgınlarını tetikleyebilir.

İshal Salgınından Korunma Yolları

İshal salgınından korunmak için dikkat edilmesi gerekenler:

Açıkta satılan veya ambalajı olmayan yiyecek ve içecekleri almamak.
Sebze ve meyvelerin kabuğunu soyarak tüketmek ya da hijyen kurallarına uyarak yıkayıp mikroplardan arınmasını sağlamak.
İyice pişmiş ve sıcak yenebilen yiyecekleri tercih etmek. Çünkü ateşte pişen yiyeceklerin ve içeceklerin mikrobu ölür. Buna çok aşırı kirlenmemiş suyu kaynatarak içmek örnek verilebilir.
Toplu alanlardaki tuvaletleri kullanırken dikkatli olmak, zorunlu olmadıkça gitmemek. Çünkü tuvaletler mikrop yuvasıdır. Bir de hasta olan olmayan birçok insanın girdiği tuvalete girdiğimizi düşünürsek sadece ishal değil daha birçok salgın hastalığa yakalanma olasılığımız yüksektir.
Elleri sık sık yıkamak önemlidir. Elleri sık sık yıkarken sadece avuç içi değil parmak araları ve tırnağın içinin de temizliğine özen gösterilmelidir. Yoksa sık sık yıkamak pek işe yaramaz.
Pişmemiş ya da az pişmiş et ürünü yememek. Sadece ishal değil birçok bağırsak hastalığının oluşmasına neden olur ve pişmemiş et açık ortamda kaldıkça mikrop bakımından oldukça zenginleşir.
Yoğurt, mayonez ve krema gibi kıvamlı maddeler açık ortamda bekletilmemelidir. Bekleyecekse oldukça az sürede ağzı kapalı şekilde muhafaza edilmeli, çok geçmeden tüketilmelidir.
Suyu kirli olan ortamdan tutulan deniz ürünleri kesinlikle tüketilmemelidir.
Kapağı açılmış yiyecek veya içecek kesinlikle satın alınmamalıdır. Kutulu ve uygun şekilde kapatılmış ürünler her zaman güvenlidir.

İshal Salgınına Karşı Alınacak Önlemler

Ülkemizde ishal salgını belirli dönemlerde bazı illerde görülebilir. Bunun sebebi genellikle içme suyuna karışan mikroplar veya hijyen eksikliğidir. İshal salgını olan ilde genellikle sağlık merkezleri ve belediyeler ishal salgını ve bu salgından kaynaklanabilecek ölümleri en aza indirmek için önlemler alırlar. İshalden şikâyetçi bir hasta eğer hastalığı 3 gün içinde geçmezse bir doktora başvurmalı ve tedavi olmalıdır. Eğer hastanın ishali bulaşıcı ise diğer insanların da sağlığı açısından belli bir zaman karantina altında tutulmalıdır ve iyileştirilmelidir. Hasta sayısı artarsa bu salgını durdurmak için tedbirler alınmalı ve gereken yapılmalıdır. Bu konuda belediyelerin en önemli görevi içme suyunu analiz etmek ve sonuçta içme suyu kirli çıkarsa en kısa sürede arıtmaktır. Doktorlar ise hastaları tedavi edip, temizlik konusunda bilinçlendirmelidir.

Sonuç

İshal salgınları ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve hatta ölüme neden olabilir. Bu nedenle, hijyen kurallarına dikkat etmek, temiz su ve gıda tüketmek, elleri sık sık yıkamak gibi basit önlemlerle ishal salgınlarından korunmak mümkündür. Sağlık otoriteleri ve belediyeler de bu konuda gerekli önlemleri alarak halk sağlığını korumalıdır.